SHPORA.net :: PDA

Login:
регистрация

Main
FAQ

гуманитарные науки
естественные науки
математические науки
технические науки
Search:
Title: | Body:

Етісітіктің сөйлемдіге қызметі:


1.Баяндауыш-жіктелсе:

2.Бастауыш-есімше не тұйық етістікатау септікте тұрса:

3.Толықтауыш-есімше не тұйық етістік А.мен І, септіктерінен басқа септіктерде

тұрса:

4.Анықтауыш-есімше не тұйық етістік ілік септігінде тұрса:

5.Пысықтауыш-қимылдың әр түрлі қасиетін білдірсе.

Үстеу-қимылдың түрлі белгісін, мезгілін,мекені, себебін,мақсатын білдіретін сөз

табы.

Құрамына қарай:

Дара ү.-бір ғана түбірден тұрады.

Күрделі ү.-кемінде екі түбірден тұрады.

Тұлғасына қарай:

Негізгі ү.-бөлшектенуге келмейтін төл үстеу.

Туынды ү.-түбірге жұрнақ жалғану арқылы не кей септік жалғауларының көнеленуі

арқылы жасалған үстеу.

Мағынасына қарай:

1)Мекен үстеу-қимылдың болу орны мен бағытын білдіреді. (қалай?қайда? қарай?

қайдан?)

2)Мезгіл үстеу- қимылдың мезгілін білдіреді. (қашан?қашаннан бері?)

3)Себеп-салдар-қимылдың болу себебін, салдарын білдіреді. (неге?не себепті?

неліктен?)

4)Қимыл-сын-қимылдың жүзеге асу амалын білдіреді.(қалай? қайтіп?қалайша?)

5)Мөлшер үстеу- қимылдың мөлшерін,көлемін білдіреді. (қанша?қаншама? қаншалық?)

6)Күшейткіш үстеу- қимылдың белгісі мен сапасын тым күшейтіп не солғындатып

көрсетеді. (қалай?қандай?)

7) Мақсат үстеу-қимылдың болу мақстаын білдіреді. (қалай?не мақсатпен?)

Туынды үстеудің жасалу жолдары:

1)жұрнақтар арқылы:

-ша,-ше

-лай,-лей,-дай,-дей,-тай,-тей

-дайын,-дейін,-тайын,-тейін

-ншама,-ншалық

-майынша,-мейінше,-байынша,-бейінше,-пайынша,-пейінше

2)түбірлері сіңісіп, көнеленген септік жалғаулары арқылы:

1.Барыс септігінің көнелуі –ға,-ге,-қа,-ке,-на,-не

2.Жатыс септігінің көнелуі –да,-де,-та,-те,-нда,-нде

3.Шығыс септігінің көнелуі –дан,-ден,-тан,-тен,-нан,-нен

4.Көмектес септігінің көнеленуі –мен,-бен,-пен.

3)екі не одан да көп түбірдің

1.бірігуі ж/е кірігуі арқылы

2.қосарлануы мен қайталануы арқылы

3.тіркесуі арқылы.

Үстеудің сөйлемдегі қызметі:

1.Пысықтауыш-қимылдың әр түрлі белгісін білдірсе;

2.толықтауыш-заттанса;

3.Бастауыш-атау септігінде тұрса;

4.Анықтауыш-мөлшер үстеу зат есіммен,күшейткіш үстеу сын есіммен тіркессе;

5.Баяндауыш-жіктелсе не заттанса.